Carnevale 2017: il discorso integrale di Sandrone e della famiglia Pavironica

Come da tradizione Sandrone, la Pulonia e Sgorghiguelo hanno tenuto il discorso dal balcone del municipio in Piazza Grande, toccando diversi argomenti dell’attualità, ma anche del costume e dello sport della città. Ecco la versione integrale dello “sproloquio” della maschera modenese.

Sandrone.: Mudnés ed Mòdna, préma ed tachèr al mê sproloqui a vói dèr un cunsélli a tótt vuèter ch-a si chè in piàza Granda. Guardèv datórna! Guardè ch-i avî davanti e sovratótt ch-i avî dedré. S’a vdî del ghégn poch raccomandabil tgnî ‘na man in dal portafói perché a gh’é in gir dla maràia ch’la fa di preliév ed sold anch seinza andèr in banca.

Zemiàn di origine garantita e che ancàrra a descuri in dialàtt, ultimi baluardi ed ‘na generazioun ed geint ch’l’ha fat grànda la nostra zitè, pronipoti ed chi scariolànt ch-i han quacè i cané per fèregh i vié, eredi ed chi murador ch-i han tirè sò monumeint come al Dòm, la Ghirlandèina e al palaz Duchèl, a-v salut tótt quant in màsa. Un salut “come seimper” anch a tótt qui ch-i desvìnen da via, qui volenteròs ch-i s’én integrè e i tàchen a biasèr al dialàtt e qui che d’integrères a-n-gh’in fréga gninta, e che d’italian i cgnàssen sól el légg a sô favor….. l’important l’è ch-i descòrden mai che i Mudnés i én bòun e tànder ed picàia, mo guai a pistèregh tròp i pê!!!! Scusè al riterd mo tôtt i an in cèinter a cambia la circolazioun .

Mè a vliva gnir in piaza per la streda ch-a-i-ho seimper fat, mo dato che via Tre Febbraio l’è dvintèda tótta ZTL, a m’è tuchè tirèr drétt per Cors Cavour . Quand a sun stè lè in da-gh’éra al Cinema a-m sun acort che la caròza l’a-n passèva brisa per via del machin parchegèdi dedzà e dedlà da la streda e piò andeva avanti piò la streda la se strichèva, acsè a-i-ho tirè zà per via Sgarzerìa e parchegè la caròza de sfrùs in dal curtil ed l’ex Manifatura, che po’, pinsàndegh a mód, vést la fin ch’l’ha fàtt “AL MATA”, l’andrév propria bèin per fè regh un parcàgg .

pavironica

Sgorghiguelo.: Giósta popà ! Pèinsa…. a Mòdna il primo parcheggio culturale al mondo, con al centro il noto “Cavallo di Troia”

Sandrone.: Cun la diferèinza che al Cavallo di Troia l’éra pin ed suldè, e…. quast chè ed Mòdna, l’éra pin ed debit. Comunque l’è propria véra quall ch-a giva Archimede il pitagorico: “ ad ogni azione corrisponde una reazione uguale e contraria “. L’azione l’è stèda qualla ed cavèr via el machin in Piaza Ráma, la reazione l’è che per fèr di éter parcàgg i han strichè el stred. Prémma egl’-i-han strichèdi per fèr el ciclabil, che nuèter mudnés a-n druvàm piò perché i s-han cuchè tótti el ciclo, po’ egl-i-han strichèdi ‘n’ètra volta per fèregh di èter quadròtt blò a pagameint. Mè a-n sò cuma i faran i automobilésta a girèr per Mòdna seinza ciapères atach un cun cl’eter. Meno male che in soquant pòst come al Gàll e a lang a la Giardini i han fàt di murátt per tèra, in manéra ch’el màchin el stàghen tótti in fila indiana…. come in cla pésta col machinèini a mòla ch-a gh’iva mè da ragazól. ….. Addio bei viali di Modena sorgenti dai padugli e con le piante elevate al cielo, orgoglio di Modena e di noi Geminiani….. e pensèr che ‘na volta i han infin tirè zà la mura per fèri piò grand e dèr spàzi al parco. Adèsa tra la corsia di Autobus, i parcàgg a la langa e qui ed travérs a gh’è da fèr la gimcana per evitèr di stóss. Zemiàn, bisàgna ch-a s’i-n fámma ‘na ragioun. A sàm destinè ad andèr a pè o se propria a-n psî brisa fèr a meno dl’automobil, zerchè d’armàgner mègher perché andand avanti bisgnarà druvèr del màchin seimper piò cini.

mini pavirnica

Pul.: E nuèter, Sandroun, cuma faràmia a gnir dèinter ed Mòdna cun la caròza ?.

Sand.: A gnaràm a caval d’un sumèr come i fén San Jusef e la Madànna quand i scapén in Egétt!!! Almeno acsè a-n gh’avram ménga al problema ed catèr un parcàgg. A proposit i m’han dét ch-i han méss Mòdna in dál guinnes dei primati.

Sgur.: Popà, mo perchè

Sand.:Perché a gh’avam la piàza con la piò élta percentuèl ed carté stradèl. In piazzale San Domenico cun la nóva circolazioun in un spàzi ed treinta méter per treinta i n’han méss 31: Tra segnali di sensi unici, frecce direzionali, divieti di sosta, segnaletica a terra, al sàmbra al percòrs dal ”Zógh ed l’oca “… Mudnés, che Dio a-v bendéssa, cuma stèv? In dal gnir inzà a-i-ho incrusè ‘na móccia ed turésta….. a vol dir che la nostra Mòdna l’è adré ch’la dvèinta un centro di richiamo important; la stmana pasèda in Piaza Mazzini a gh’era un gróp ed furastér chi saltèven da la cuntintázza d’éser a Mòdna, a-i-ho po’ capî dàp ch-i saltèven perché, causa la mancanza di vespasiani, i-n gh’la cavèven piò a tgnirla. Sgnor Ministrador a pos capir che fèr delle nuove opere architettoniche a-gh vóia sold e teimp mo mè a dégh che per fèr soquànt cèso a-n ghe vrà menga al permàss” d’Italia Nostra” o dla Sovrintendeinza ai Beni Culturali? Ogni modo mè per a-n savér nè lézer nè scréver a-v dagh un cunsélli….. in di vulantéin ch-a mandè in gir per fèr gnir i turésta oltre a scrévregh : Visitate Modena la città della Ghirlandina patrimonio dell’Umanità, zuntègh anch: tuliv adrè un bucalèin!!!

Pulo.: Mo Sandroun csa dit!!!

Sand.: Mudnés a-v dév anch dir, che sàtta el festi a-i-ho purtè la Pulonia in cèinter a vàdder el luminari…

maschere

Pulo.: Dio che meravìa, tótt i an i li fan piò bèli!!!

Sand.: Quand po’ a sam arivè in Piaza Ráma cun l’Accademia in dla fumana, l’èlber ed Nadèl tótt illuminè, el funtàn colorèdi e la pésta dal giaz a sam armès seinza parol ….. Che spettacol !!!! L’unich lavor ch’a-m piès poch, l’è ch’l’a-s ciàma ancàra Piaza Ráma. Vest cuma l’è méssa la nostra capitel e chi gh stà, mè a degh ch’l’è ora ch’a-gh cambiàma nam. Basta piazza Roma, mè a la ciamarév Piazza Degli Estensi…. sintìv cum’ al souna bein ??… Piazza Degli Estensi; cs’i-n dit tè Pulonia?

Pulo.: Mè a dégh che t’è ragiòun, l’è tant che i Mudnés i al disen e po’ a dégh anch che dedlè a-n dév pàser nè autobus nè filobus ch-i fan termèr l’Academia, sól zona pedonale per dann, amm , ragazò e basta.

torta in testa

Sgur.: Mo mama ed dev capir che cun tótt quall ch-i han spés a màtter sò i fil per al filibus……adèsa i n-n i pòlen menga druvèr per destànder la bughèda di cadàtt !

Sand.: Mo tès galbéder, l’a n-n é menga gnanch la spesa per màttri sò….. ma i én i quaterzeint mela Euro ch’a gh vol per tirèri via!!! E po’, Pulonia, t’è da capir ch’ i n-n’én menga tótt d’acord….. i comerciant per eseimpi…

Pulo.: Bèin mè al torn a dir… i filibus in ‘na piaza acsè bèla i-gh stan bèin come un s’cianch in ‘na brèga nova !!! E se propria a gh’è di Zemian ch-i- vólen, a-s pól seimper fer un referendum: vota Si per piaza Ráma pedonel, vota No perché tótt l’armàgna acsè…

Sand.: Per l’amor di Dio Pulonia lasa pérder, a n’és-sàm ancàra riprés dal stréss dal referendum ed diciàmber e tè ti-n vô fèr un’èter??? Lasám stèr i brótt lavor e cambiàm descors… Dounca Zemiàn, s’a n me sbàli, è passè piò o meno dû an da quand Muzzareli l’è dvintè séndech ed Mòdna e a-m sembra giòst dèregh la pagèla coi vót cum’a-s fa coi sculèr.

majorettes

Sgor.: Alora a gh’la fagh mè la pagèla, visto ch-a sun un studeint e a vagh a scóla anca mè.

Dounca mè a-gh darév…

Geografia: 6 e mezz. Al cgnàss bein sól Mòdna e Fanan.

Storia: 5. A-i-ho savû che i Muzzareli in dal 1300 a Zappolino i tgniven per i Bulgnés…

Italiano: 7 e mezzo : al descàr abasta bein anch s’a-l fa di descórs tròp langh.

Religioun: 5 A n n’ha ancàra fat giustèr el cési teremotèdi.

Scienza dell’alimentazione: 9 Al va a tótt el zéini e i disen ch’a-l sia chersû 5 Kg.

Condotta: 10 . L’è brèv, l’è boun e al dis ed sè a tótt!!!

Sand.: Basta basta….Beh, mo a-t sàmbra la manéra ed descàrer dal séndech ed la tô zitè ?

Pulo.: Oh Sandroun te-n vrè menga fèrel tasér … t’a-l sè che i ragàz i èn la bàcca dla veritè….

Sand.: Va bein, mo a gh’è un limit a tótt , a-m sà ch’l’ava esagerè.. E po’ bisàgna ch’a descuràma ed Mòdna ….csa vót ch’a gh’in frega ai Mudnés se a Giancarlo a-gh piès de piò al lambrosch o l’acqua minerel, l’important l’è ch’a-l faga i lavor ch’a-l s’ha impruméss… per mè l’è un ragàz ch’a-l farà streda…..

Sgor.: Ecco nuèter a n’avam propria bisàgn d’un ch’a-l faga del stredi nóvi e ch’a-l giosta quilli vèci coi bus.

Sand.: Dagh un tai e descuràm ed lavor séri.

Sgor.: Descuràmia ed politica ?

Sand.: A-i-ho dét cosi séri. Perciò lasa fóra la politica. Dém piotòst: vuèter zóven ch’a-n fè èter che lamintèrev… csa fèv per dèr al vòster contributo sociale.

corteo

Sgor.: Mè al Bosch ed Sàtta a-i-ho fundè l’Associazione culturale no profit ….“ Gli amici della Nutria “ Andam a langh i èrzen ed Sàccia e Panèra a stumpèr i bus che-l fan, prevenire le inondazioni, salvaguardare l’ambiente e proteggere la specie.

Pulo.: Per mè cal pundgàzi lè egli én utili come i bégh in dal furmeint ….. E l me scarùghen tótt l’ort e a-l magnen incòsa!!!!

Sgur.: Mo mama noi tuteliamo la flora e la fauna… Se-t duvéss vàder ‘na nutria in dl’ort, tè-s ciam nuèter ed l’associazioun, ch’a fám un bus e a la suplàm viva.

Pulo.: Dio al mê ragazól s’l’è inteligeint. Quisti sé ch’egli én iniziativi socièli per al bein dla comunitè.

Sand.: Scolta veh ! Quand et t é fat abasta esperienza cun chel bésti lè, dmanda al noster Séndech s’a t-tós ségh a stumpèr soquant bus dal bilànc comunel. Dounca Mudnés a-i-ho vést in dal giornel che la nostra zitè l’è pasèda dal 34 ° al 21 ° post in dla lésta per la qualitè dla vétta. A vól dir che l’an passè a sam stè méj che dû an fa. Ch’a-l sia l’effetto Muzzarelli ?

Sgor.: Eh!!!! Sì ; più lo mandi giù, più lui ci tira sù!!!

Sand.: A m’indespiès sól perché davanti, in dla lèsta, chi stà méi che nuèter a gh’è i nòster cusèin ed Rázz. Mé a-m piasrév savér cs’i gh’han i Arzan ed méi che nuèter Zemiàn, a pèrt al fat che da Rázz avam tòlt in prèst la segretaria dal noster Séndech…..

Sgor.: A tal dégh mè cs’i gh’han. I gh’han un parcàgg per el machini propria in cèinter e dô funtani de piò in dla piàza , l’architettura ed Calatrava e la stazion dl’èlta velocitè …dit poch tè ???

Sand.: Oh veh!!… Per l’architettura a Mòdna a sam adrè a rivèr anca nuèter . I noster ministrador i han impruméss che prémma dal 2050 i cataràn ‘na soluzioun per el barachéini in dal parco, per fèr nóva piàza Sant’Agustèin con il progetto “ Ducato Estense “ po’ i s’han garanti ch’i arnuvaràn Piàza Mazzini, Piàza Mateoti e praticameint i faran nóv tótt i momumeint ed Mòdna.

Sgor.: Farani nóva anch la Carafoli ?

Sand.: A-n fèr al sumèr. Piotòst biságna ch’i pèinsen dove matter al quèder dal Guercino quand a-l turnarà a cà.

Sgur.: L’è un Guercino mo qui ch’i l’iven purtè via i-n n’éren menga tant guérz.

Pulo.: Se po’ i-n sàn in dò màttrel a-gh peins mè a catèregh al post.E tra i monumeint da sistemèr a gh’è anch al merchè quért ed via Albinèli, a fer la spesa a gh va seimper meno geint e a gh’è dimandi piazóli vódi.

banda

Sand.: Alora Mudnés, ch’a sî seinza lavor fèv avanti se no a va a finir che al nòster merchè al fa la fin ed quall dal lonedè, dove nissun descàr piò in dialàtt e che se-t-vô cumprèr quèl bisàgna cgnàsser almeno tre léngui. Sàtta Nadèl i s’iven ciamè al merchè Albinèli a magnèr al panettoun per l’inaugurazioun dei punti di ALTA Gastronomia, po’ i han rimandè tótt e s’la va bein i s turnaràn a ciamèr per Pasqua a magnèr la clàmba… Ogni modo Zemian a pèr che finalmeint a sàmma rivè ed cô a la telenovela dal monumeint al noster Luciano Pavarotti. Dàp soquànt an che gli addetti ai lavori a Mòdna i descurivèn come fèrel, dove màttrel e dove catèr i sold, è rivè di Toscan che in dû minut i han risòlt al problema. Qui ed Pietrasanta i han ciamè la Nicoletta e al noster Séndech per fèregh vàder al progèt : la Nicoletta l’è stèda subétt d’acord, al noster Séndech al s’é cunvint sól quand i g ‘han détt ch’l’éra tótt a gratis.

Pulo.: Mo è-t capî i toscan.

Sand.: Zemiàn, i disen che a Mòdna avam fat di pas avanti countra la criminalitè. A-i-ho vést in dal fói che in dla nostra zitè è quesi sparî la microcriminalità . Per forza a dégh mè… i microcriminé i én dvintè piò grand e adèsa a gh’avam la media criminalità… gli atleti del furto, qui che per gnir-t-in cà i-s tàchen atach a la grundèra cuma fa el scémmi sui èlber. Sgnor Prefèt, Sgnor Questór, cum’éla ch’a n sàm piò tranquéll gnanch in cà nostra?? Ch’i m scùsen eh, mo mè a vàd che i Zemian i n n’es sèinten brisa sicur gnanch a girèr per strèda, per quindi bando alle ciance: a l dégh ai noster parlamentèr… l’è ora ch’a fèdi del légg che chi ruba,chi trófa e chi màzza a l staga in galéra a pan e aqua, menga ai domiciliari o in persòun cun la television a culór. Ecco mè, quand a vàdd ch’a gh’avam i poliziòt piò togo dal mand a ciapèr i delinquèint e che ‘na volta ciapè qui di tribuné i màtten fora dòp trî dè, a m vin un nervos adòss…..

Pulo.: Sta chèlem Sandroun ch’a n vrév menga ch’a t gnéss un iptus o ‘na sincope perché t’a l sè che a Mòdna l’è un bròt mumeint per i cardiologh. Dai làssem mo descàrer …. Ragazóli, cuma stèv???… Mè, cuma vdi, a sun in piena forma……a sun come l’asè balsamich: col tempo miglioro!!! Cun cal fumàni de st’invéren a-i-ho pérs ‘na quelch tómbola e alora a m sun tachèda a la televisioun, adèsa ch’a n duvam piò paghèr al cànone tótt in ‘na volta, anch la pubblicitè l’è dvintèda piò simpatica…. Mè a dvèint màta per cla vcìna ch’la dis a sô marî: facciamolo più spesso, facciamolo più spesso anche noi….. a l’ho dét cun Sandroun….. ma a lò i tòst i n-n’égh piesen menga… A guèrd anch i programma ed cuseina, sól ch’a m vin sò la tégna quand chél bèli ragàzzi em vólen insgnèr, a mè, a spramièr in cuseina druvànd i avànz…. Propria lor che n san fèr gnanch un ov cot a bàla. Mê nona, puvràta, l’a n saviva menga ed làttra ma l’ha seimper fat el pulpàtti cun al láss ch’a gh’armagniva e i fritlòz cun la mnèstra stalàdida…. Ragazóli, i-v vést ch’a gh l’avam cavèda avér la paritè cun al sesso forte…. Adesa ai noster fiòo, a ghe psàm der anch al noster cugnam….. mè a degh che l’è ‘na bèla cunquésta…..

Sand.: Bèla roba!!!! Peinsa mo… Il signor Bianchi e la signora Neri annunciano con gioia l’arrivo del loro primogenito Giovanni Bianchi Neri….

Sgur.: In feven préma a ciamerel Giovanni Juventus?

Sand.: Mudnés, a-v dév dir che quand a-i-ho imparè che st’istè a gnarà a Mòdna Vasco Rossi a fèr un conzért, a-m sun un po’ preoccupè perché i rivaràn da tótt’Italia per vàddrel e l’andrà a finir che a Mòdna a pasaràm da una vita normale a una vita spericolata. E pensèr che propria chè a Mòdna il Blasco l’ ha fat i prém pass in dla musica. In dal 1965 l’ha vint al concors “ L’usignolo d’oro “ organizzè propria da la “Societè dal Sandroun”: a gh’avam ancàra el fotografî e la musica ed la canzoun. Pulo.: Che bèl ragazól ch’l’éra!!

Sand.: Dai mo, Pulonia, che l’è propria ora ch’andàma vérs cà. Pulo.: Csa dit?? St’an a fám el nozz d’or e tè et me impruméss te-m port a zèina da Bottura , l-è 50 an ch’a-t sopport, mè a dégh ch’a m’a-l mérit. Peinsa che alla Francescana a g’ha magnè di personagg come Renzi, Robert De Niro e la Merkel… mè a n sò tè…mo mè a-m seint a l’altàzza.

Sgor.: Magnè… Magnè…. A-s fa per dir.. A-l fa seimper del razioun da dieta punti. Peinsa che quand De Niro le gnû fóra dal sô ristorant a pèr ch’a-l sia passè in San Franzàsch a vàdder se Fini l’iva ancàra avért. .. Sand.: Basta!!!! A n’ho bèle abàsta di voster descors futili e irriverenti. Lasém saluter……..

Sgur : Popà, posia dir quel anca mè?

Sand.: Vót parlèr dal Mòdna? Verameint ed désgrazi e bròt lavor a n’aréven bèle descòrs.

Sgur.: Ma t’a-l sè che dopo la tempesta torna il sereno… Mudnés, tifos zal e blò, mè, st’an, a-n so se màttrem a rédder o a zighèr…..A sun cunteint perché agli Olimpiadi ed Rio al noster Paltrinieri in dal nuoto l’ha vint la ‘mdaia d’or e la pallavolo- Modena l’ha fat capòtt: scudetto, coppa Italia e supercoppa!!!! Se po’ a-m vòlt dal pèrt ed viale Molza, invece, a-m se strécca al cor…..A vàdd un “Canarein” ch’a-l spigòza, tant brótt e tant sbatû ch’ l’è andè a finìr in ‘na busa acsè grossa, mo acsè grossa che in cunfrount al parcàgg dal Novi Sad al pèr la stagnèda dla puleinta. Secand mè, al Presideint a s-l’ha d’aver mandè i Arzan o i Bulgnés…. Ogni modo, sgnor Presideint, bisàgna ch’a-s dàga ‘na mòssa per fèr argiùlir i canarein a la svelta e a-l s’arcorda che, per nuèter Zemiàn, Mòdna da seimper la finéss per “A” e mai la finirà in…”D”. Forza Modena e forza vecchio cuore gialloblù!!!

Sand.: Adèsa Mudnés, préma d’invières vers cà a vói mander un salut al nóv Questór e al nóv Prefèt, che st’an al turnam a vàdder cun la stanèla,e al nóv Cmandant di carabinér; auguràm a tótt e trî un boun lavor . Boun lavor a l’auguràm anch alle forze dell’ordine e ai noster pumpér e al nóv Cmandant, ch’i han fàt ‘na bèla figura nelle zone terremotate… mèinter a uèter Zemiàn a-v dagh i ultem cunsélli e po’ a vagh. A-n dèdi brisa a meint a tótt quàl ch’i disen per televisioun, specialmeint a chi politicant che, davanti a la telecamera i fan finta ed litighèr po’ dedré…. un a-l la fa e cl’èter a-l la magna; e uèter ministrador ed Ráma: continuè pór a tór i sold ai puvràtt… l’è véra ch’i gh n’han poch….. mo i gh’én po’ in tant!!! L’important l’è che, nueter, gente del popolo, a pensàma a lavurèr e a tgnir sò l’Italia, che a desfèrla a gh’è già ch’i gh peinsa. Mo a n v’i n tulìdi, tgnî dacàt la salut, avîdi fiducia e a vedrî che un de ‘sti an el cosi a –s giustaràn. E a m’arcmand tgniv strécch a la piòpa ch’l’è po’ cla piopa èlta e sàcca pianteda in dl’umbréghel ed Mòdna e che l’a-s-ciama Ghirlandèina!!!!

WP-Backgrounds Lite by InoPlugs Web Design and Juwelier Schönmann 1010 Wien